KÖR MÜ KALDIK? -2

1930 yılında TBMM tarih yazmaya devam etti. Kadınlarımıza seçme ve seçilme hakkını verdi. Bu hak öyle alelade verilmiş bir hak değildir. Meclis’te konuya ilişkin tartışmalar yaşanırken İsmet İnönü’nün: ’’Türk kadınına bu hakları bir bağış olarak veriyoruz kanısında asla değiliz ve kimse de bu kanıda olamaz.’’ İfadesi dönemin ilerisinde bir karardır. Hitler Almanyası’nda 3K’ya(Kinder=çocuk, Kirche=kilise, Küche=mutfak) hapsedilmeye çalışılan bir Alman kadını ve diğer yanda yıllar geçtikçe Mustafa Kemal önderliğinde hak ettiği konuma hızla yükselen bir Türk Kadını.

İlk olarak bu hakkını 1933 yerel seçimlerinde kullanan kadınlarımız, belediye ve yaşlılar meclisine girdi. 1935 yılında ise ilk milletvekili seçimlerinde 18 milletvekili ile meclisin %4,5’ini oluşturan kadınlarımız, sonraki yıllarda yapılan hiçbir seçimde 2006 yılına kadar bu orana ulaşamadı. Türk kadını, 1 Kasım 2015 seçimlerinde ki 82 milletvekili ile meclisin %14,5’ini oluşturdu. Fransız Parlamentolar Birliği’nin yayınladığı raporda kadın milletvekili sayısında 91. sırada yer alan ülkemiz, bu hakkı ilk veren ülkelerden birisiydi hâlbuki. Milletvekili oranında Küba, Ruanda gibi Afrika ülkeleri dâhil çok sayıda Avrupa devletinin de gerisinde kaldı. Kadınlarımızı toplumun her alanından uzak tutmaya çalışan karanlık zihniyetler, onu siyasi katılımdan da mahrum bırakmaya çalıştı ve kısmen de başarılı oldu. Peki, bunun sorumlusu kadınlarımız mı? 

Asla !

Nasıl oldu da bu kadar acınası bir hale düştük? Cevap çok da derinlerde değil. En temelde fikirlere ve tercihlere saygı duymadık. Üç kuruş vermeden savurduğumuz ön yargılarımızla değersizleştirme yarışına koyulduk. Bu yarışla gurur duyduk. Kimi zaman yarışa katılmak istemeyenleri yaftaladık. Toplumun dışına ittik. Amaç kaş yapmak değildi fakat biz yine de gözlerimizden olduk. Kadının olmadığı bir siyasi düşünce kördür. Muasır medeniyetler seviyesine âmâ bir vaziyette el yordamıyla ulaşmaya çalışmak yüzyıllar sürer. İyisi mi biz birilerinin elimizden tutmasını beklemeyelim. Karşıdan karşıya bizi geçirenlerin bizi meçhule götürmedikleri ne malum?

Bir Orta Asya kadını bilirim.

Hakanına eş, halkına hatun, evine ana, 

Akında at üstünde, mızrak ucunda

Ateşin içinde, toplumun göğsünde

Yüreğinin götürdüğü yerde

Bir Anadolu kadını bilirim

Göçlerden yorgun

Toprağın bağrında açan bir soluk

Anadolu’nun çürümeye yüz tutmuş çehresinde

Yeni bir çehre

Toplumdan atılmaya çalışılan 

Yüreğinin götürdüğü yere gitmek için

Yüreklere seslenen bir kadın bilirim 

Bir Osmanlı kadını bilirim

Haremin şatafatında aslını unutmuş

Ama tarlasının sıcağında, ocağının başında

Aşına bir baş soğan için didinen

Yüreğinin götürdüğü yere gidemeyen

Ve artık gitmek için didinmeyen.

Bir İstiklal kadını bilirim

Sırtındaki hırkasını cephedeki erine ören

Bebesini kınalayıp, geri gelmeyesin diyen

Bağrına sözlüsünü değil, isimsiz mezar taşlarını basan

Bir karış toprak için yere düşen Mehmet’inin silahını alan

Fikir yerine silah tutmak zorunda kalan

Ey yüreğinin götürdüğü yere gitmeye hazırlanan

Bir Cumhuriyet kardeleni bilirim

Komşu oğlu İbrahim ile aynı kara tahtanın önünde

Kimsenin dizinin dibine çökmeyen

Başlık parasını verenle değil

Yüreğinin el verdiği ile

Dört duvar arasında kader kısmet demeyerek

Bir gece baloda Mustafa Kemal ile raks eden

Kaderini seçen, yetinmeyip seçilen

Yüreğinde kardelenler açan bir kadın bilirim 

Bir de günümüzü bilirim

Karanlığa boğulsun diye uğraşanlara ışık tutan

Bu uğurda istismara uğrayıp, kendi istedi denilen

Sokaklarda tek gezmek için Aslan olmanın yetmediği

Bastırılmış duygulara hapsedilen

Ama özgürlüğüne gem vuranlara

İpin ucunu vermemeye kararlı

İpleri eline almak için Cumhuriyet ışığını

Elinden düşürmeyen

Bileklerinden kesilen değil

Ellerinden öpülesi bir kadın bilirim. 

KAYNAKÇA
AKTAŞ, Cihan; Bacı’dan Bayan’a İslamcı Kadınların Kamusal Alan Tecrübesi, İstanbul, Kapı Yayınları, 2005
ALTINDAL, Aytunç, Türkiye’de Kadın, İstanbul, Zürich Anahtar Kitaplar Yayınevi, 1991
APATAY, Çetinkaya, Türklerin Oba-toplum Yaşantısındaki Düşünce ve İnançlarından, Atatürk Türkiye’sinin Türk Kadınına, İstanbul, Kazancı Kitap, 1996
CANKAT, Füsun, Türkiye’de Atatürkçü Düşünce Işığında Kadın, Cenkler Yayınevi, 1997
CAPORAL, Bernard, Kemalizm Öncesi ve Sonrası Türk Kadını, Ankara, İş Bankası Kültür Yayınları, 1998
DOĞRAMACI, Emel, Türkiye’de Kadının Dünü Bugünü, Ankara, İş Bankası Kültür Yayınları, 1998
İNAN, Afet; Tarih Boyunca Türk Kadının Hak ve Görevleri, İstanbul, Milli Eğitim Basımevi, 1975
ŞAHİNKAYA, Rezan, Cumhuriyet Köye, Köylü Kadınına ve Türk Ailesine Neler Getirdi, Ankara, Ziraat Fakültesi Yayınları, 1983
TAN, E. Mine; Kadının Ekonomik Yaşamı ve Eğitimi, Ankara, İş Bankası Kültür Yayınları, 1979 TAŞKIRAN, Tezer; Cumhuriyet’in 50. Yılında Türk Kadın Hakları, Başbakanlık Basımevi, 1973
TAYANÇ, Füsun – TAYANÇ, Tunç; Dünyada ve Türkiye’de Tarih boyunca Kadın, İstanbul, Tan Kitap Yayın, 1981
UNAT, Nermin Abadan, Türk Toplumunda Kadın, İstanbul, 1982
YARAMAN, Ayşegül; Elinin Hamuruyla Özgürlük, Milliyet Yayınları, 1992
YILMAZ, Tunay - FİDAN Fatma, Kadın Çalışma ve Toplum, Sakarya, Sakarya Yayıncılık, 2008